شناسایی و ارزیابی شایستگی های مدیران واحدآموزش شرکت های دولتی شهرمشهد براساس مدل بازخورد 360 درجه: مطالعه موردی

چکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی شایستگی های مدیران واحد آموزش شرکت های دولتی شهر مشهد بر اساس مدل بازخورد 360 درجه انجام شد. روش این تحقیق مطالعه ی موردی و از حیث هدف نیز در زمره ی پژوهش های کاربردی است. منابع جمع آوری داده ها در این پژوهش مدیران منابع انسانی، مدیران واحد آموزش، کارشناسان بخش آموزش ومشتریان داخلی شرکت های دولتی شهر مشهد در سال 1390 بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با استفاده از مصاحبه وپرسش نامه مورد مطالعه قرارگرفتند. در این راستا جهت شناسایی شایستگی ها ، از متدولوژی 5 مرحله ای بیهام و مایر استفاده شد. بر این اساس در مرحله اول ادبیات موضوع و منابع علمی بررسی گردید و فهرستی مشتمل بر 68 شایستگی از منظر 46 صاحب نظر و سازمان شناسایی شد. پس از تعیین فراوانی هر شایستگی، روشن شد که به ترتیب شایستگی های ارتباطات و روابط انسانی، کارگروهی و مشارکت پذیری، مدیریت دانش، تصمیم گیری، برنامه ریزی، توانمند سازی و پرورش کارکنان، توجه به ارزش های اخلاقی ، اعتماد به نفس، رهبری، خلاقیت، نوآوری وتغییر، مدیریت منابع انسانی، مدیریت عملکرد از بیشترین تأکید برخوردار بوده اند؛ در مرحله بعد اسناد شرکت های دولتی مشهد شامل چشم انداز، ماموریت، اهداف کلان، اهداف و ارزش های بخش آموزش گردآوری و تحلیل شد و سرانجام لیستی مشتمل بر 48 مورد از شایستگی ها استخراج گردید که از میان آنها، شایستگی های مشتری مداری، بهبود مستمر، توانمندسازی، آموزش و یادگیری، پاسخگویی، مشارکت پذیری و خلاقیت و نوآوری بیش از بقیه شایستگی ها تکرار و به آن اشاره شده بود؛ سپس طی فرایند مصاحبه با 34 نفر از مدیران، کارکنان و مشتریان واحد آموزش شرکت-های دولتی شهر مشهد و طی فرایند دقیق ونظامدار تحلیل تفسیری، فهرستی مشتمل بر 22 مورد از شایستگی های مورد نیاز مدیران تهیه گردید و در قالب 4 مقوله و سپس دو بعد شایستگی های عمومی واختصاصی مدیران واحد آموزش نام گذاری شد. بعد شایستگی های عمومی با 12 مولفه شامل دو مقوله مدیریتی- سازمانی (با مولفه های ارتباطات، تصمیم گیری، ارتباطات کاری، مهارت رهبری، مهارت-حرفه ای و توسعه فعالیت های تیمی) و شخصیتی (با مولفه های خلاقیت و نوآوری، بکارگیری قابلیت های مثبت خود و دیگران ، اعتماد به نفس، توجه به ارزش ها، خود کنترلی و خود ارزیابی) انتزاع گردید. و همچنین بعد شایستگی های اختصاصی با 10 مولفه شامل دو مقوله مدیریتی- سازمانی (با مولفه های مدیریت دانش، سازمان یادگیرنده، مدیریت تحول، توانمند سازی و مدیریت منابع) و نقشی- شغلی (با مولفه-های هوش هیجانی، تفکر استراتژیک، آموزش و بهسازی، یادگیری و بهبود مستمر و برنامه ریزی آموزشی) انتزاع گردید. در نهایت به منظور ارایه چهارچوب مناسب از شایستگی های مدیران واحد آموزش مدل پیشنهادی شایستگی های مدیران واحد آموزش ارایه شد. در مرحله بعد جهت ارزیابی شایستگی های مورد توافق مدیران 70 نفر به روش سرشماری انتخاب شدند و توسط پرسش نامه بومی سازی شده رابرت. ای. براون ارزیابی شدند. روایی محتوایی این ابزار توسط اساتید مجرب تأیید گردید و جهت بررسی پایایی پرسش نامه، از روش آلفای-کرونباخ استفاده شد که ضریب آن 98/0 به دست آمد. پس از توزیع پرسش نامه در میان جامعه ی آماری، که شامل 5 گروه بودند، 70 پرسش نامه به محقق بازگردانده شد. سپس داده های پرسش نامه به صورت کدگذاری وارد نرم افزار spss شد و در سطح آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف استاندارد و آمار استنباطی با استفاده از آزمون anova و متعاقب آن آزمون تعقیبی tukey، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آمار توصیفی نشان داد که عملکرد مدیران در شایستگی های عمومی مورد توافق مدیران با میانگین نمره ی کل 3.72 بالاتر از میانگین مطلوب 3 می باشد. و نتایج تحلیل واریانس نشان داد که بین گروه های مختلف ارزیابی در 4 شایستگی ارتباطات-کاری (0.045)، رهبری (0.034)، شایستگی حرفه ای (0.019) و تیمی (0.014) تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی توکی این اختلاف را از بین 5 گروه ارزیابی بین مدیران واحدآموزش شرکت ها و مشتریان داخلی در هر یک از شایستگی های نامبرده به ترتیب، (0.02)، (0.01)، (0.00) و (0.00) معنی دار نشان داد. بر اساس یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت که ارزیابی شوندگان تمایل بیشتری برای امتیازدهی بالا به شایستگی های خود در مقایسه با سایر گروه های ارزیابی کننده دارند. پنداشت نادرست مدیران از ظرفیت ها، توانایی ها و شایستگی های ایشان موجب می گردد تا شناخت کافی از نقاط قوت و ضعف خود نداشته باشند و در اعمال مدیریت خود به صورت بهینه عمل ننمایند. کلید واژگان: ارزیابی، شایستگی، مدیران واحد آموزش، شرکت های دولتی شهر مشهد، مدل بازخورد 360 درجه